Windykator

Pytanie: Wykonywałem usługi budowlano – remontowe dla pewnej firmy. Nie zwróciłem uwagi na zapis o naliczeniu kar umownych za każdy dzień przekroczenia terminu wykonania robót. Usługi ostatecznie wykonałem z pewnym opóźnieniem, zostały odebrane. Teraz boję się, że zleceniodawca każe zapłacić mi karę umowną za zwłokę w wykonaniu umowy a do tego odsetki. I w tym momencie pojawiło mi się pytanie, kiedy zaczyna się wymagalność roszczenia o zapłatę kary umownej, czy osobno za każdy dzień zwłoki który już upłynął?

Odpowiedź: Wymagalność zapłaty kary umownej oznacza moment, od którego wierzyciel może skutecznie żądać jej zapłaty i ewentualnie naliczać odsetki za opóźnienie. Sąd Najwyższy Wydział I Cywilny w postanowieniu z dnia 19 października 2018 r., sygn. akt: I CSK 249/18 stwierdził, że zobowiązanie do zapłaty kary umownej jest zobowiązaniem bezterminowym, które staje się wymagalne dopiero niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania, co odnoszone jest także do kary umownej za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Orzeczenie to koresponduje z wcześniejszymi orzeczeniami Sądu Najwyższego, a mianowicie w wyrokach: z 30 czerwca 2011 r., sygn. akt III CSK 282/10 oraz z 22 stycznia 2015 r., sygn. akt I CSK 690/13, gdzie wskazano, że roszczenie wynikające z zobowiązania bezterminowego staje się wymagalne w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty w najwcześniejszym możliwym terminie. Zobowiązanie do zapłaty kary umownej ma charakter bezterminowy w rozumieniu art. 455 kodeksu cywilnego. Oznacza to, że samo naruszenie obowiązku umownego (np. zwłoka w wykonaniu świadczenia) jeszcze nie powoduje wymagalności roszczenia o zapłatę kary umownej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w umowie oznaczono termin w jakim ewentualna kara umowna ma zostać zapłacona.

Od kiedy wobec tego zaczyna biec przedawnienie kary umownej? Od dnia wezwania dłużnika do zapłaty tejże kary?

Nie. Jako że roszczenie o zapłatę kary umownej jest roszczeniem bezterminowym, przedawnienie rozpoczyna bieg nazajutrz po dacie w której roszczenie to powstało, czyli w Pana wypadku po dacie w której usługa powinna zostać wykonana – roboty zakończone. Proszę jednak zwrócić uwagę na stanowisko Sądu Najwyższego w przedmiocie kary umownej w sytuacji, gdy brak szkody czyli w Pana sytuacji, jeżeli zleceniodawca robót nie poniósł szkody wskutek spóźnionego wykonania robót.

Zaktualizowano 19 października 2025 r.