Windykator

Pytanie: Taka sytuacja: dłużnik wobec zbliżające się egzekucji komorniczej podpisał umowę dożywocia ze swoją mamą czy może z babcią to znaczy przyjął ją pod dach swojego domu. Niewątpliwie po to ażeby zniechęcić ewentualnych licytantów w egzekucji nieruchomości, zmniejszyć też jej wartość. Czy wobec tego wierzyciel może skorzystać ze skargi pauliańskiej ażeby uznać umowę dożywocia za bezskuteczną?

Odpowiedź: Umowa dożywocia jest umową wzajemną o charakterze odpłatnym. Polega na tym, że właściciel nieruchomości przenosi jej własność na inną osobę (zobowiązanego) w zamian za zobowiązanie się tej osoby do zapewnienia zbywcy (dożywotnikowi) dożywotniego utrzymania. Z kolei skarga pauliańska jest instytucją prawną pozwalającą wierzycielowi na zakwestionowanie czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem interesów tego wierzyciela. Celem skargi paulińskiej jest uznanie danej czynności za bezskuteczną jedynie wobec wnioskującego o nią podmiotu.

Wierzyciel może zaskarżyć umowę dożywocia skargą paulińską jeśli uzna ją za próbę uniknięcia spłaty zadłużenia przez dłużnika. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Sąd Najwyższy orzekł, że cała umowa powinna być traktowana jako jedna czynność prawna podlegająca skardze.

Jednakże warunkiem skorzystania ze skargi pauliańskiej czyli uznania umowy dożywocia za bezskuteczną w stosunku do skarżącego wierzyciela jest aby wskutek tej umowy dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. A stanie się tak jeżeli wartość umowy dożywocia na tyle zmniejszy wartość nieruchomości, że zaistnieje któryś z powyższych warunków. Nie wystarczy argument zmniejszenia atrakcyjności nieruchomości w oczach licytantów ze względu na dożywotnika jeżeli wartość części nieruchomości której nie obejmuje umowa dożywocia jest odpowiednio wysoka do całkowitego zaspokojenia wierzyciela.

Wpis zaktualizowano dnia 09 lutego 2025 r.

Bezpłatne porady: poczta@pamietnikwindykatora.pl