Windykator

Roszczenie o zwrot zaliczki, która została wpłacona na poczet przyszłego świadczenia (np. w związku z umową przedwstępną), w przypadku gdy umowa przyrzeczona nie dochodzi do skutku, traktowane jest jako roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego. Nie ma tu zastosowania roczny termin przedawnienia przewidziany dla roszczeń z umowy przedwstępnej (art. 390 § 3 Kodeksu cywilnego), lecz ogólne zasady przedawnienia wynikające z art. 118 Kodeksu cywilnego. Jeśli umowa przyrzeczona nie została zawarta, zaliczka powinna zostać zwrócona w całości, niezależnie od przyczyny niezawarcia umowy.

I tak też, termin przedawnienia roszczenia z tytułu zaliczki wynosi sześć lat w przypadku roszczenia niezwiązanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Z kolei w przypadku roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej (np. gdy stroną umowy jest przedsiębiorca działający w ramach swojej firmy), termin przedawnienia roszczenia z tytułu zaliczki wynosi trzy lata. Bieg przedawnienia w obu przypadkach rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli od momentu gdy stało się pewne, że umowa przyrzeczona nie zostanie zawarta i uprawniony wezwał drugą stronę do zwrotu zaliczki. Koniec terminu przedawnienia natomiast przypada zawsze na ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym roszczenie powinno się przedawnić.

Przykład: Sklep – przedsiębiorca zamówił w hurtowni deficytowy towar. Zgodnie z umową, ostateczny termin realizacji zamówienia został wyznaczony na 13 czerwca 2025 roku. Termin ten bezskutecznie upłynął, hurtownia nie zrealizowała zamówienia. Sklep wystosował zatem do hurtowni wezwanie do zwrotu zaliczki wyznaczając w nim termin 7 dni od daty doręczenia wezwania hurtowni. Termin ten upłynął 24 czerwca. Koniec terminu przedawnienia roszczenia sklepu o zwrot zaliczki od hurtowni przypadnie więc na dzień 31 grudnia 2028 roku.

Warto podkreślić, że z kolei roszczenie o zwrot zadatku z umowy przedwstępnej przedawnia się w terminie jednego roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Natomiast zaliczka nie podlega temu krótszemu terminowi i korzysta z dłuższych, ogólnych terminów przedawnienia.