Powaga rzeczy ugodzonej
Pytanie: Czy prawomocna ugoda pozasądowa albo sądowa tak jak w przypadku prawomocnego wyroku uniemożliwia wszczęcie kolejnego postępowania w tej sprawie o zapłatę? Chodzi mi o to, że ugoda nie jest orzeczeniem sądowym więc nie występuje w jej przypadku powaga rzeczy osądzonej.
Odpowiedź: Ugoda nie jest orzeczeniem ale można mówić w jej przypadku o powadze rzeczy ugodzonej. Powaga rzeczy ugodzonej (res transacta) to stan prawny powstały w wyniku zawarcia ugody między stronami, która to ugoda powoduje wygaśnięcie sporu lub stosunku prawnego objętego tą ugodą. Ugoda jest formą wzajemnych ustępstw stron mających na celu uchylenie niepewności co do roszczeń lub zapewnienie ich wykonania. Jeżeli w ugodzie strony uzgodniły, że ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia a wierzyciel mimo tego wniesie powództwo o zapłatę, to sąd co prawda nie odrzuci powództwa jak w przypadku rzeczy już osądzonej ale pozwany może podnieść zarzut wynikający z ustaleń zawartych w ugodzie i wnieść o oddalenie powództwa.
Zawarcie ugody przed sądem skutkuje umorzeniem postępowania Art. 355 kpc (kodeksu postępowania cywilnego) stanowi bowiem między innymi, że sąd umorzy postępowanie, jeżeli strony zawarły ugodę. Sprawa zostaje rozstrzygnięta polubownie i dalsze prowadzenie postępowania jest bezprzedmiotowe. Po zatwierdzeniu przez sąd i uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu postępowania, ugoda staje się tytułem egzekucyjnym i nie można już ponownie dochodzić tych samych roszczeń między tymi samymi stronami.
Zawarcie ugody sądowej nie wyklucza możliwości jej późniejszego unieważnienia, jednak nie jest to procedura identyczna jak przy wyroku sądowym. Ugoda to umowa której skutki prawne są podobne do wyroku lecz podlega ona przepisom prawa cywilnego dotyczącym umów. Jednakże jeżeli ugoda została zawarta wadliwie (np. pod wpływem błędu istotnego, podstępu, groźby lub jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego), możliwe jest jej unieważnienie w drodze powództwa o ustalenie nieważności ugody. W takim przypadku strona zainteresowana musi wystąpić z odrębnym pozwem do sądu ponieważ nie można zaskarżyć samej ugody w ramach poprzedniego postępowania które zostało już ostatecznie zakończone.
Zaktualizowano 04 października 2025 r.
Co jeżeli wyjdą na jaw nowe dowody po czasie które to dowody zwiększają prawdopodobieństwo uzyskania pełnej kwoty zapłaty z której w ugodzie częściowo zrezygnowałem?
Mietek
13 cze 23 o 17:00
Art. 918 § 2 kodeksu cywilnego – Nie można uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do roszczeń, których ugoda dotyczy, chyba że została zawarta w złej wierze.
admin
14 cze 23 o 08:03
Nikt nikogo nie zmusza do zawarcia ugody chociaż sądowi to na rękę i poza tym jest zobligowany prawnie do zasugerowania ugody lecz oczywiście bez podania warunków.
anti
21 cze 23 o 06:04
Chodzi mi o to, czy niewywiązanie się z ugody sądowej upoważnia wierzyciela do skierowania sprawy do komornika czy potrzeba założyć nową sprawę o zapłatę?
Bonin
14 cze 25 o 20:12
Ugoda taka stanowi tytuł egzekucyjny – podlega egzekucji. Jeżeli dłużnik nie wywiąże się z ugody (nie zapłaci pomimo upływu terminów określonych w ugodzie), sąd na jego wniosek nada jej klauzulę wykonalności i wierzyciel może skierować taka ugodę do egzekucji komorniczej. Nie ma zatem konieczności inicjowania w tym celu postępowania sądowego o zapłatę.
admin
14 cze 25 o 20:43
Po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu na podstawie ugody, strony mogą jedynie podnosić zarzuty materialnoprawne. I tak też, od skutków prawnych ugody można uchylić się jedynie wtedy, gdy została zawarta pod wpływem błędu dotyczącego stanu faktycznego który według treści ugody obie strony uważały za niewątpliwy a spór albo niepewność nie byłyby powstały, gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o prawdziwym stanie rzeczy. I nie można uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do roszczeń których ugoda dotyczy, chyba że została zawarta w złej wierze.
Aleksander
4 paź 25 o 19:01