Oszustwo. Obowiązek naprawienia szkody w wyroku karnym
O możliwości orzeczenia przez sąd w wyroku obowiązku naprawienia szkody traktuje art. 46 § 1 Kodeksu postępowania karnego który stanowi w interesującym nas tu zakresie, że w razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody. Obowiązek naprawienia szkody ma charakter cywilnoprawny i dotyczy wyłącznie szkód majątkowych. Obejmuje zarówno straty rzeczywiste, jak i utracone korzyści, które są bezpośrednim wynikiem przestępstwa. W praktyce jednak, sądy rzadko zasądzają utracone korzyści ze względu na trudności dowodowe.
Od razu przytaczam też inny warunek orzeczenia obowiązku naprawienie szkody. Otóż zgodnie z art. 415 § 1 Kodeksu postępowania karnego obowiązku naprawienia szkody nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Co to oznacza? A to, że jeśli chcesz jako pokrzywdzony uzyskać w wyroku karnym zasądzenie obowiązku naprawienia szkody, to nie może toczyć się postępowanie cywilne o zapłatę ani oczywiście istnieć orzeczenie sądu cywilnego orzekające zapłatę. A zatem na przykład, jeżeli ktoś wyłudził od Ciebie towar to, chcąc uzyskać w wyroku obowiązek naprawienia szkody, nie kieruj powiedzmy równolegle pozwu o zapłatę do sądu cywilnego. Zauważmy przy okazji, że przytoczony wyżej przepis uniemożliwia zasądzenie obowiązku naprawienia szkody w przypadku przestępstwa udaremnienia egzekucji ponieważ roszczenie zostało wszak zasądzone w innym postępowaniu skoro komornik zajął się egzekucją.
Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody mobilizuje do zapłaty, zwrotu pieniędzy wielu dłużników – oszustów którym sąd warunkowo zawiesił w wyroku wykonanie kary pozbawienia wolności. Jeżeli we okresie zawieszenia czyli próby nie naprawią szkody, sąd może (ale nie musi) zarządzić wykonanie zawieszonej kary. Jest to w odniesieniu do wielu oszustów jedyny sposób na odzyskanie pieniędzy ponieważ wielu z nich nie posiada oficjalnie żadnego majątku ani dochodów z których komornik mógłby przeprowadzić skuteczną egzekucję. Oczywiście na postawie wyroku karnego w którym sąd orzekł obowiązek naprawienia szkody, komornik też może prowadzić egzekucję.
Wpis zaktualizowano dnia 16 lutego 2025 r.
Bezpłatne porady: poczta@pamietnikwindykatora.pl
Witam, mam pytanie. Czy spłacenie połowy kwoty zasądzonej jako obowiązek naprawienia szkody wystarczy żeby nie została odwieszona kara więzienia?
Anonim
19 cze 20 o 17:16
Nie wiadomo. Może zarządzić wykonanie kary albo nie; sąd ocenia możliwości zarobkowania skazanego, czy mógłby zarobić na spłatę tego zobowiązania. Może stać się i tak, że sąd nie odwiesi kary nawet jeżeli skazany nie spłaci nawet części takiego długu.
admin
19 cze 20 o 17:50
Czy taki wyrok daje pierwszeństwo w egzekucji przed wierzycielami którzy mają wyroki cywilne?
Ami
10 sie 20 o 19:41
Nie.
admin
10 sie 20 o 19:50
Parę lat temu byłam w trudnej sytuacji i bardzo potrzebowałam gotówki. Doszło do podrobienia zaświadczenia o zarobkach na podstawie którego wzięłam pożyczkę w firmie pożyczkowej. Na kredyt w banku liczyć nie mogłam bo byłam już w BIK. Były problemy ze spłatą a właściwie po prostu nie spłacałam tego kredytu i firma zainteresowała się jak to rzeczywiście jest z moimi zarobkami. Wtedy wszystko wyszło na jaw. Temat powędrował do prokuratury i następnie do sądu i oczywiście zostałam skazana ale na szczęście w zawieszeniu. W wyroku zasądzono też obowiązek naprawienia szkody. Bojąc się odwieszenia wyroku spłaciłam zasądzoną kwotę. A tu zaskoczenie: przedwczoraj z sądu otrzymałam nakaz zapłaty całej już przecież spłaconej kwoty i do tego odsetki oraz koszty prawnicze. Przeczytałam pouczenie o prawie do odwołania się ale wolę zapytać wcześniej. Chyba nadużyciem jest żądanie zapłaty jeszcze raz długu już spłaconego i należy wnieść sprzeciw? Do sprzeciwu dołączyć wyrok karny i potwierdzenie spłaty? Jak tak, to jeszcze jednak pytanie jeśli można: czy takie zachowanie firmy pożyczkowej nie jest próbą wyłudzenia?
Karola
3 lut 21 o 09:22
Tak, oczywiście należy wnieść sprzeciw do nakazu zapłaty co do należności głównej która już Pani spłaciła. Najprawdopodobniej natomiast w wyroku karnym zasądzony został obowiązek naprawienia szkody będącej należnością podstawową pożyczki, bez odsetek i ewentualnych innych kosztów umownych (podejrzewam że koszty te są wysokie zważywszy iż chodzi o pozabankową pożyczkę…). Słuszność takiej nazwijmy linii tzn. zasądzania w wyroku karnym obowiązku naprawienia szkody tylko należności głównej potwierdził już w jakimś orzeczeniu Sąd Najwyższy (niestety nie znajduję w tym momencie namiarów na to orzeczenie). I owszem, w sprzeciwie należy podnieść zarzut spłaty należności podstawowej załączając odpis (kserokopię) wyrok karnego i potwierdzenie spłaty. Najpierw jednak proponuję aby sprawdziła Pani, czy roszczenie w nakazie zapłaty nie przedawniło się aby. Termin przedawnienia jest trzyletni a sprawa jak mniemam, nie jest “świeża” zważywszy iż zdążono wydać wyrok w sprawie karnej. Jeżeli roszczenie się przedawniło, to proszę dodatkowo podnieść w sprzeciwie zarzut przedawnienia. Nie sądzę, aby organy ścigania uznały postępowanie firmy pożyczkowej jako wyłudzenie, nawet gdyby prokurator i sędzia nie byli leniwi. Ci z firmy pożyczkowej (prawnik) mogliby wybronić się tym, że się pomylili i że przecież wiedzą o tym, że Pani może sprzeciwem doprowadzić do oddalenia powództwa w zakresie kwoty głównej, co zresztą stało się tzn. sprzeciw Pani wniosła (wniesie niebawem) i sąd oddali powództwo w tym zakresie.
admin
3 lut 21 o 09:51
Czy ja dobrze rozumiem, że mając wyrok cywilny i bezskuteczne postępowanie egzekucyjne komornika jeżeli zgłoszę oszustwo i i prokurator wniesie do sądu akt oskarżenia, to sąd nie zasądzi obowiązku naprawienia szkody skazując oszusta?
Kama
14 maj 21 o 05:42
Zgadza się, w takim przypadku (gdy jest cywilny wyrok zasądzający zapłatę) sąd karny nie zasądzi obowiązku naprawienia szkody. Może oszusta skazać na karę pozbawienia wolności ale nie zasądzi obowiązku naprawienia szkody – zapłaty.
admin
22 lip 21 o 19:17
Dawniej często składałem zawiadomienia o oszustwie, w sprawach moich klientów. Wysyłałem takie zawiadomienia pocztą ale za każdym razem później byłem wzywany i musiałem iść do prokuratury albo na policję aby osobiście złożyć zeznania i podpisać się pod protokołem z zeznań. Traciłem w ten sposób wiele czasu i dałem sobie spokój. Teraz ewentualnie piszę zawiadomienia dla klientów i oni je składają. Rzadziej w związku z tym jestem wzywany do złożenia zeznań, jednak i tak czasem wzywany jestem jako osoba mająca wiedzę w sprawie, osoba na którą pokrzywdzony scedował (ale powierniczo) wierzytelność.
Powiadomienie o oszustwie i postępowanie karne nic nie kosztuje wierzyciela (windykatora) a czasem jest to skuteczny bat na dłużnika. Niektórzy wierzyciele składają zawiadomienia o podejrzeniu oszustwa zdecydowanie na wyrost, np. nie mając pieniędzy lub nie chcąc wydawać pieniędzy na cywilną sprawę sądową. Ma to jednak sens w zasadzie jedynie wówczas gdy oszustwo zaistniało ewidentnie a nie gdy ot po prostu ktoś komuś nie zapłacił faktury albo nie oddał pożyczki. Zawiadomienie o możliwości popełnienia oszustwa warto niekiedy złożyć w sytuacji, gdy nie dysponujemy niezbitymi dowodami potwierdzającymi naszą należność. Przeczytaj: Uznanie długu na policji.
windykator
24 wrz 21 o 17:41
Jedyny szkopuł tej wskazanej wyżej procedury jest taki, że sąd najprawdopodobniej nie zasądzi w wyroku karnym zapłaty odsetek. Sąd Najwyższy kiedyś stwierdził bowiem, że środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody, nałożony na podstawie art. 46 § 1 k.k., jest ograniczony jedynie do rozmiaru rzeczywistej szkody bezpośrednio spowodowanej przestępstwem i nie obejmuje odsetek stanowiących element szkody wynikły z następstw czynu sprawcy (por. wyrok SN z dnia 4 lutego 2002 r., KKN 385/01). Jednak zapłaty odsetek możesz dochodzić w postępowaniu cywilnym w którym w takiej sytuacji (wystąpiwszy albo mając zamiar wystąpić w procesie karnym o zasądzenie obowiązku naprawienia szkody) roszczenie ograniczasz tylko do odsetek.
bonzo
25 wrz 21 o 10:20
Byleby nie występować do cywilnego najpierw o zapłatę całej kwoty włącznie z główna należnością, wtedy sąd karny nie zasądzi obowiązku naprawienia szkody.
Rodrigo
11 paź 21 o 16:12
Jak ten przepis rozumieć, czy tak, że jeżeli wystąpię o zasądzenie obowiązku naprawienia szkody przestępstwem to sąd karny MUSI zasądzić?
Anonim
8 lis 21 o 15:08
Jeżeli chodzi o przestępstwo oszustwa to tak, w wyroku skazującym na wniosek dłużnik obligatoryjnie sąd zasądzi obowiązek naprawienia szkody.
admin
8 lis 21 o 15:14
Jeżeli oskarżony nie powie o tym, że toczy się postępowanie w sprawie cywilnej o czym najczęściej nie wie, to sąd to jakoś może ustalić?
Ida
30 gru 21 o 12:18
Nie jestem pewien, ale chyba nie ustali na sto procent i chyba nie będzie próbował ustalić. Może wezwać pokrzywdzonego do złożenia oświadczenia, czy nie toczy się postępowanie cywilne ale nie wiem, czy jest to praktykowane.
admin
30 gru 21 o 12:25
Jest to wadliwe prawnie, okoliczności wyłudzenia (oszustwa) często zostają ujawnione dopiero w trakcie postępowania egzekucyjnego i powinna istnieć możliwość zasądzenia w wyroku karnym obowiązku naprawienia szkody.
Alek
15 mar 23 o 10:55